Отбасы күні аясында «Рухани жаңғыру» қазақстандық қоғамдық даму институтының құрамындағы Отбасы институтын зерттеу орталығы арнайы зерттеу нәтижелерімен бөлісті.
«Рухани жаңғыру» қазақстандық қоғамдық даму институтының зерттеулері көрсеткендей қазақстандықтардың көпшілігі үшін отбасы – өмірдің мәні. Қазақстанда Отбасы күні үлкен маңызға ие. Ол қоғамның күрделі және маңызды істеріне назар аударуға мүмкіндік береді. Өйткені, отбасы – өмірдегі басты құндылық. Тек жақын туысқандар ғана қиын сәттерде тірек болып, болашаққа деген сенімді нығайтады», – дейді Отбасы институтын зерттеу орталығының басшысы Айгүл Рақышева.
Айгүл Рақышеваның айтуынша Отбасы институтын зерттеу орталығы биыл «Қазақстан Республикасындағы отбасылық-тұрмыстық зорлық-зомбылыққа қарсы іс-қимыл туралы» ұлттық баяндаманы дайындаумен айналысып жатыр. Сонымен қатар, институт сандық және сапалық әдістер негізінде әлеуметтік зерттеулер жүргізген:
- «Ажырасулар және олардың салдары»;
- «Ата-ана болу модельдері және ата-ана әлеуеті»;
- «Ауыл отбасының әлеуметтік портреті»;
- «Қазақстан Республикасындағы отбасылық-тұрмыстық зорлық-зомбылық проблемаларын зерттеу».
«Ата-ана әлеуеті» жобасы
Институт жүргізген зерттеулердің бірі «Ата-ана мен ата-ананың әлеуеті» жобасы. Аталған зерттеу жұмысы аясында сарапшылық сауалнама жүргізілді. Сарапшы ретінде тәрбие, психология, педагогика, отбасылық саясат және отбасылық өзара қарым-қатынас саласындағы мамандар қатысты. Яғни, ата-ана әлеуетін іске асыру мен ынталандырудың қазақстандық және халықаралық тәжірибесі зерделенді.
«Жалғызбасты отбасылар үшін ата-ананың төрт модель ерекшеленеді: балаларды туыстарының көмегінсіз және туыстарының көмегімен тәрбиелеп отырған жалғызбасты ана, балаларды туыстарының көмегінсіз және туыстарының көмегімен тәрбиелеп отырғанжалғыз басты әке», – деп толықтырды орталық басшысы.
Бала тәрбиесінде әке рөлін арттыру үрдісі байқалады
Сарапшылық сұхбаттар мен сандық деректерді талдау негізінде Қазақстандағы ата-ана дамуының оң да, теріс те үрдістері анықталған. Осылайша, оң үрдістерге аға ұрпақтың (ата-әжелер) бала тәрбиесіне қатысуы, туудың жиынтық коэффициентінің өсуі, адамдардың бала тәрбиесіне әкенің рөлін арттыруға назар аударуы, тәрбиелеуге қатысатын әке болу, ата-ана міндеттерін тиісінше орындамау жағдайларының төмендеуі жатады.
Зерттеу ата-ана әлеуетін іске асырудағы кедергілерді анықтады. Бұларға: экономикалық, құндылық-нормативтік, ақпараттық, институционалдық, психологиялық және әкімшілік-құқықтық кедергілер жатады. Бұл ретте кедергілердің түрлері бойынша сарапшылар ата-ана әлеуетін іске асыру шарттарын шешу және жақсарту жолдарын ұсынып отыр.
Айгүл Рақышева келтірген дерек бойынша, 2020 жылы Қазақстанда ажырасу саны азайған. Сондай-ақ некелесу деңгейі 2019 жылмен салыстырғанда төмендеген. (1000 адамға шаққанда тіркелген жұптар санының 7,39-дан 6,82-ге дейін төмендеген). Мамандар бұл үрдісті бейресми некелердің танымалдылығымен, сондай-ақ коронавирус пандемиясынан туындаған жағдайлармен байланыстырады
