Жаңалық Редакция таңдауы

Жеті жұрттың тілін біл, жеті түрлі ілім іл

«Жеті жұрттың тілін біл, жеті түрлі ілім біл». Ата-бабамыздан қалған асыл сөз дәл бүгінгі дамыған дәуірімізге сәйкес айтылғандай. Тарихи деректерге жүгінсек, әлемде Аристотельден кейінгі екінші аға ұстаз атанған ұлы ғұлама Әбу Насыр Әл-Фараби өз өмірінде 70-ке жуық ұлттың тілін жетік білген. Содан болар, санаға сіңіргені, көңілге түйгені көп ғұлама артына мәңгі өшпес, мол рухани мұра қалдырғаны.

Әртүрлі тілді білім көкжиегін кеңейту үшін меңгеру қазір заман талабына айналды. Осы заман талабын ескере отыра, Ruh.kz өз оқырмандарымен бірге апта сайын әр шет ел тілінің алғашқы баспалдақтарын назарларыңызға ұсынатын болады. Жаңа айдарымыздың алғашқы аптасында – француз тілі болмақ.

Барлықтарыңызға Bonjour! (Қайырлы күн!)
Француз тілі – Үндіеуропа тілдері шоғырының роман тобына жатады. Француз тілінің даму тарихы галло-роман (5 — 8 ғасырлар), көне француз (9 — 13 ғасырлар), орта француз (14 — 16 ғасырлар), жаңа француз (17 — 18 ғасырлар) және қазіргі француз тілі кезеңдеріне бөлінеді.
Француз тілі франс, пуатевин, норманд, пикард, валлон, лотаринг, бургунд деп аталатын негізгі жеті диалектіге бөлінеді. Француз тілінің негізінде Гаитиде, Антиль мен Маскарен аралдарында креол тілдері қалыптасқан. Әдеби тілінің негізі — франс, яғни париж диалектісі. Француз тілінде 15 дауысты және 20 дауыссыз фонема бар. Зат есім мен сын есім екі топқа (ер, әйел) ажыратылады.

Француз тілі туралы бірнеше маңызды фактілерді назарларыңызға ұсынамыз:

1. Француз тілі тек Францияда ғана емес, Монакода, Люксембургте, Бельгия мен Швейцарияның кейбір бөліктерінде, Солтүстік және Орталық Африкада, Мадагаскарда, Канаданың Квебек провинциясында және басқа да көптеген елдерде, тіпті аралдарда да ресми тіл болып табылады. Олардың көпшілігі бұрынғы француз отарлары.
2. Француз тілінде 50-ден астам елде барлық континенттерде 250 миллионға жуық адам сөйлейді. Оның 80 миллионы.
3. Француз тілінде «W» әрпі тек шетелдік сөздерден тұрады.
4. Француз тілі – әлемдегі ең танымал екінші тіл.
5. 17 ғасырдан 20 ғасырдың ортасына дейін француз тілі дипломатия мен халықаралық қатынастардағы ең маңызды тіл болды. Француз тілін білу әлі де дипломаттар арасында беделді болып саналады.
6. Францияда балет дәуірі ресми түрде басталғандықтан, оның терминологиясының маңызды бөлігі француз тілінде. Соның нәтижесінде бишілер жаттығу барысында бірнеше француз сөздерін меңгереді.)) Айтпақшы, көптеген саяси терминдер де француз тілінен шыққан.
7. 1066 жылы нормандықтар мен жаулап алушы Уильям ағылшындарды жеңгеннен кейін француз тілі 1362 жылға дейін 300 жыл бойы Англияда ресми тіл болып қала берді. Сондықтан негізгі сөздердің шамамен 30-50% француз тілінен шыққан. Мысалы: серфинг, соғыс, көру, ұмтылу, шақыру, мақтаныш.
8. Француз Академиясы (Academie Française) француз тілінің, грамматикасының және лексикасының тазалығын сақтайды. Тілге англицизмдерді енгізудің қатаң ережелері бар.
9. Латын тектес барлық тілдердің ішінде француз тілі ең алыс дамыған. Дегенмен, ол лексика мен грамматика жағынан өз тобындағы басқа тілдерге ұқсас. Мысалы, басқа роман тілдеріндегі сияқты, француз тілінде адамға жүгінудің бірнеше нұсқасы бар: сіз үшін «tu», сіз үшін «vous». Егер сіз француз тілімен таныс болсаңыз, кейін испан, итальян, португал немесе каталан тілдерін үйрену сізге қуаныш сыйлайтынына сендіремін. Өзіңіз тексердіңіз!
10. Францияда сәлемдесу кезінде ер адамдар қол алысады. Бейресми жағдайда әйелдер бетінен сүйеді (кейде бұл щекке жанасу). Сүйісу саны тіпті аймаққа байланысты!
11. Қазіргі заманғы француз тілі 17 ғасырда Мольер, Декарт және басқа жазушылардың арқасында құрылды.
12. 1793 жылғы Француз төңкерісі кезінде француз азаматтарының 75% француз тілін бірінші тіл ретінде білмеді. Әр аймақтың өз диалектісі болды.
13. Француз тілі – Біріккен Ұлттар Ұйымының 6 ресми тілінің бірі.
14. Француз тіліндегі «салют» сөзі сәлемдесуде де, қоштасуда да қолданылады. Яғни, «сәлем» де, «қош бол» да.
15. Кинематография, ауа шары, жоғары ажыратымдылықтағы теледидар, саксофон, снегоход, велкро француз тілінде сөйлейтін ғалымдар мен техниктер ойлап тапқан.

Басқа материалдар

Яндекс.Метрика
Back to top button