Қазақстанның ең көне қорығын білесіз бе?

Ақсу-Жабағылы – Орталық Азия мен Қазақстанда бірінші ашылған қорықтардың бірі. Ол Батыс Тянь-Шаньдағы Талас Алатауы жотасының батыс жақ бөлігінде орналасқан.

Орталық Азиядағы сирек кездесетін, тек осы аймақтарға ғана тән өсімдіктер мен жануарлардың отаны ретінде  ЮНЕСКО-ның бақылауында. Бұл жерден тау қойы мен ешкілерін, маралдарды,  еліктерді, сілеусіндер мен қар қабыландарын, қасқырлар мен түлкілерді,  аюлар мен тағыландарды, ақкүмістерді таба аласыз. Осы жерлерде сарышұнақтарды да  көруге болады.

Құстар әлемі де өте бай. Жоғары аспанда мұртты грифтер, грифондар мен  алтын қырандар қалықтайды. Тасты жартастардың арасынан тау кекіліктерінің  ұяларын, қар арасынан қар әтештерін кездестіресіз. Жапырақты орман  көлеңкесінде от жалыны тәріздес шыбын ұстағыш қараңдайды. Тоқылдақтың ысқырған  дауысы сыбызғының әнін еске салады. Күн сәулесі ойнаған жазық далаларында  көбелектер ойнайды, арасынан сирек кездесетін Аполло көбелектерін де көруге  болады. Өсімдіктер әлемі таңқаларлық. Кішкентай тас ағашы өзінің тамыр жаюымен белгілі. Амарантус Грандифолия өсімдігі бағалы майға толы. Грейг қызғалдақтары тау алаңқайларында қызыл жалындай жарқырайды. Қызғылтым флокулаларға Қоқанд Моринасының жеңіл гүлдері жиналады.

Қорық ландшафтысы көркем және тылсым. Жазықтар мен алаңқайлар биік шыңды тауларға алмасып, жартасты шатқалдармен қиылысады. Өзендері терең шатқалдарға құйылып, ақырған сарқырамаларды құрайды. Түпсіз көгілдір мұздай тау көлдерінде аспан айнадай шағылысады.

Теңіз деңгейінен 3000м биіктікте орналасқан қол жеткізбес ұңғымаларда тастарға ойылып түсірілген көптеген бейнелерден тұратын «сурет галереясын» табуға болады. Оларда үй және жабайы жануарлар, ежелгі адамдардың аң аулауы бейнеленген.

Ақсу-Жабағылының сазды топырағынан палеонтологтар тасқа айналған өсімдіктер, жәндіктер, балықтар мен кесірткелердің іздерін тапқан. Биосфера  қорығы дәрежесін алған ең алғашқы қорық теңіз деңгейінен 1000-нан  4,280 м биіктікте Тянь-Шань тауларында орналасқан. Негізгі биік аймақтары өзінің  таңқаларлық бейнелерімен жартылай шөлейттер ылғалды жазықтармен алмасып аршалы  ормандарына өтеді. Ылғалды даладағы бай жазықтар аршалармен астасып жатқан  жіңішке бұталардың өсуіне қолайлы жағдай туғызған. Көздің жауын алатын қатаң  қарлы шыңдардың бөктерінде түрлі түсті альпі гүлдері жайқалып өскен.

Фотосуреттер ғаламтор беттерінен алынған.