Естелік алаңы бастапқыда Базарная, содан кейін Соборная, Вознесенская, Октябрьская, Петропавл қаласының театр алаңы деп аталды. Алаңның тарихы 100 жылдан асады. ХХ ғасырдың басында алаңның ортасында Вознесенский соборы көтеріліп, периметрдің айналасында әйгілі саудагерлер мен фирмалардың үйлері салынды: «Шамсутдинов сауда үйі», Брусиловский көшесі, 20; «Ағайынды Овсянниковтар мен Ганшиндердің сауда үйі», Пушкин көшесі, 61; «Казанцев сауда үйі», Конституция көшесі, 2. 70-ші жылдары Н. Погодин атындағы облыстық драма театрының ғимараты салынды, 30-шы жылдары қираған собордың орнына Конституция көшесі, 1 орналасты. Бұл нысандардың барлығы қазіргі уақытта тарих және сәулет ескерткіштері ретінде танылып, мемлекеттік қорғауға алынған. Революция және Ұлы Отан соғысы жылдарындағы алаң қала өміріндегі саяси оқиғалардың орталығы болды.
1919 жылы ақ гвардияшылар «Бесінші логада» атқан 22 партия және кеңес қызметкерлерінің қалдықтары алаңға көшіріліп, жерленді. 1918 жылы 10 маусымда, 1921 жылы 7 наурызда және 6 сәуірде алаңда 200 – ден астам адам жерленді (оның ішінде 56 Қызыл Армия-кулак-Ақ гвардия көтерілісінің құрбандары). 1932 жылы алаңда 1919-1921 жылдардағы азаматтық соғыс кезінде қаза тапқандардың құрметіне жаппай қабірге обелиск орнатылды.
1941 жылы маусымда алаңда 314-ші атқыштар дивизиясының құрылуына арналған митинг өткізілді, оның жауынгерлік жолы кейіннен Ұлы Отан соғысы тарихының жарқын бетіне айналды.
1979 жылы Азаматтық және Ұлы Отан соғысында қаза тапқан солтүстікқазақстандықтарды мәңгі есте қалдыру мақсатында алаңда әскери Даңқ мемориалы ашылды, оған «Мәңгілік алау» монументі кірді. Бұл мемориалдың авторлары-ленинградтық сәулетшілер: М.Е. Константинов, В.А. Федоров, В. Н. Фурсов және Петропавлдан А.Н. Бургаев.
«Мәңгілік Алау» әскери Даңқ мемориалы – биіктігі 16 метрлік төрт пилоннан тұратын мүсіндік-сәулеттік композиция. Пилондар шеңберде орналасқан, оның ортасында «Мәңгілік от» орналасқан. Мемориалды мүсіндік топ ашады: сол жақта қазақ бозбала Атқа мінген. Жанында – боец-красногвардеец отырып, развевающимся тумен, символизирующим тамашалаңыздар. Оң жақта-Ұлы Отан соғысы жылдарында Отанын қорғаған жерлес жауынгерлердің бейнесін білдіретін үш фигуралы мүсіндік композиция. Олар дөңгелек қорғаныс алып, жауды тоқтатуға бел буғандай, бір-біріне жақын тұрады.
1999 жылдың 22 маусымында, театр алдындағы алаңда Қарасай мен Ағынтай батырларға қола мемориал орнатылды (автор – мүсінші Б.С. Досжанов, ескерткішті жалпы әзірлеуді ҚР Суретшілер одағы басқармасының шығармашылық ұжымы орындады). Күрті гранитінің тұғырына батырлардың қола мүсіндері толық қару-жарақпен, бірлік пен бауырластықты білдіретін шыңдармен және ортақ қалқанмен орнатылды.
90-шы жылдардың соңында алаңда сталиндік қуғын-сүргін жылдарында қаза тапқандардың құрметіне ескерткіш белгі орнатылды, 2005 жылғы 31 мамырда Саяси қуғын-сүргін құрбандарына тетраэдрлік пирамида түріндегі ескерткіш ашылды, одан шығатын тікенектер, стело тәрізді құрылымдар және тұғырда қазақ және орыс тілдерінде «Саяси қуғын-сүргін құрбандарына» мемориалдық жазбасы ашылды. 2012 жылы мемориал қуғын-сүргін кезінде қаза тапқан жеті мыңнан астам адамның есімдері жазылған 300 гранит тақтадан тұратын еске алу қабырғасын толықтырды.
Алаңдағы ескерткіштер ансамблі жаңа кезеңде Солтүстік Қазақстанда болған тарихи үдерісті сипаттайды.
- 2004 жылы Солтүстік Қазақстан аумағындағы археологиялық зерттеулер. Петропавл 2005, с.19.
- Солтүстік Қазақстан облысы. Энциклопедия. – Алматы, 2004, 423 Б.
- Солтүстік Қазақстан мемлекеттік мұрағаты Ф.1056.
