Шалқар көлі – Орал өңіріндегі табиғи ескерткіштің бірі. Батыс Қазақстан облысы Теректі ауданында орналасқан. Шалқар көлі айрықша экологиялық, ғылыми, мәдени, рекреациялық және эстетикалық құндылығы бар көл. Орал өзенінің бассейніне жатады. Шолақанқаты және Есенанқаты өзендері көлге ағып келеді, су деңгейі 15,5 м көтерілгенде өзені көлден шығады. Көлде аққулар, қаздар, үйректер, фламинго, шағалалар, т.б. құстар кездеседі.
Ежелгі заманнан бері Шалқар көлі адам назарын өзіне аударған, оның жағасын оғыздар, печенег тайпалары мекен етсе, кейіннен қыпшақ, түрік тайпалары – қазақ халқының ата-бабалары қоныс тепкен. Бұған 921-922 жылдарда Волга Бұлғариясына жасаған сапары туралы араб көпесі, ғалым Ахмед ибн-Фадланның шығармалары куә. Ахмед ибн-Фадлан Хорезмнен Бұлғарияға дейінгі сапарын сипаттай келе, орта ғасырларда Еуразия кіндігі палеографиясына көп көңіл бөлген. Оның әңгімелерінде Шалқар көлі айналасындағы аумақта оғыз бен печенег тайпалары қоныстанғаны туралы ішінара кездеседі, көлге құятын Шамар, Анкаты, Вабна (кіші Аңқаты) көрсетілген. «Бұның бәрі үлкен өзендер» деп өзендерге сипаттама берген.
Жергілікті тұрғындар Шалқарды «Кіші теңіз» деп те атайды. Бұл табиғат су айдыны өте көне болып саналады, оның қашан пайда болғаны күні бүгінге дейін талас тудырып келеді. Алайда бір нұсқасы көңілге қонымды. Көл Каспий шегінен мың жыл бұрын тартылған бұрынғы Хвалин теңізінің жұрнағы, сол себепті де тарихқа дейінгі кезде бүкіл қазіргі Каспий маңы ойпаты орнында жоғарыда айтылған теңіз болған.
Шалқар көлінің суы тұзды хлоридті-натрийлі минералды су типіне жатады. Су құрамында тұз қышқылы, кальций гидрокарбонат, магний және өмірге қажетті басқа да минералды элементтер бар. Шалқар көлі әрдайым тартымды орын болған, сондықтан Х ғасырдан елді мекендер мен қалалық елді мекендер орналасқан. Әртүрлі уақытта саудагерлер мен миссионерлер осында болған.
Сілтеме: http://www.kieliqazaqstan.kz/ru/attraction/view?id=37
