Мемлекеттік рәміздер ұлттық бірегейлік пен патриотизмді қалыптастыруда маңызды рөл атқарады. Олар ұлттың тарихын, мәдениетін және құндылықтарын бейнелейді. Қазақстанда Мемлекеттік рәміздерге Ту, Елтаңба және Әнұран жатады, олардың әрқайсысы терең символдық мәнге ие. Бұл мақалада біз Қазақстанның Мемлекеттік рәміздерінің тарихы мен маңызын, сондай-ақ олардың еліміздің қазіргі өміріндегі рөлін қарастырамыз.
Қазақстан Туы
Қазақстан туы 1992 жылы 4 маусымда, 1991 жылы тәуелсіздік алғаннан кейін көп ұзамай қабылданды. Тудың дизайнын суретші Шәкен Ниязбеков жасаған. Ту - сабының жанында алтын ою-өрнек, ортасында қалықтаған бүркіті бар, жан-жағынан 32 шуақ тараған алтын күн бейнеленген көгілдір түсті тікбұрышты мата.
Тудың көгілдір түсі бейбіт аспанды, Қазақстан халқының бостандығы мен мәдени бірлігін бейнелейді. Бұл түстің түркі мәдениетінде терең тамыры бар, онда ол мәңгілік пен өміршеңдікпен байланысты.
32 сәулелі күн өмірді, энергияны және молшылықты білдіреді. Түркі мифологиясында күн Құдайдың қорғауының символы болып саналады.
Күн астында қалықтаған бүркіт тәуелсіздікті, еркіндікті және жоғары идеалдарға ұмтылуды білдіреді. Қазақтардың мәдени дәстүрінде бүркіт күшпен, батылдықпен және тектілікпен байланысты.
«Қошқар мүйіз» деген атпен белгілі алтын ою-өрнек Қазақстанның бай мәдени мұрасын көрсетеді және молшылық пен өркендеуді бейнелейді.
Қазақстан Елтаңбасы
Қазақстан Елтаңбасы да 1992 жылы 4 маусымда қабылданған болатын. Оның авторлары-Жандарбек Мәлібеков пен Шот-Аман Уәлиханов. Елтаңба - ортасында шаңырақ (киіз үйдің жоғарғы бөлігі) бейнеленген көк түсті дөңгелек қалқан, одан күнге ұқсайтын сәулелер шашырайды. Төменде тұлпар деп аталатын мифтік қанатты жылқылар, ал жоғарғы жағында бес бұрышты жұлдыз орналасқан. Елтаңбаның төменгі бөлігінде алтын әріптермен еліміздің атауы — «Қазақстан» деп жазылған.
Елтаңбаның орталық элементі болып табылатын шаңырақ туған үй мен отбасыны, сондай-ақ Қазақстан халықтарының бірлігін бейнелейді. Елтаңбаның дөңгелек пішіні тұтастық пен үйлесімділікті көрсетеді.
Қанатты жылқы, тұлпар, күш, батылдық пен адалдықтың символын білдіреді. Қазақ мифологиясында тұлпарлар қасиетті жануарлар болып табылады және жоғары мақсаттарға жетуге деген ұмтылысты білдіреді.
Бес бұрышты жұлдыз жарық пен мәңгілікті, сондай-ақ Қазақстанның өркендеу мен дамуға деген ұмтылысын бейнелейді. Ол сондай-ақ елдің халықаралық ынтымақтастыққа ашықтығын көрсетеді.
Елтаңбаның көгілдір түсі мен алтын элементтері түркі өркениетімен мәдени және тарихи байланыстарды көрсетеді, бейбітшілікті, өркендеу мен байлықты бейнелейді.
Қазақстан Әнұраны
«Менің Қазақстаным» деген атпен белгілі Қазақстанның әнұраны 2006 жылғы 7 қаңтарда ресми түрде мемлекеттік әнұран ретінде қабылданды. Әнұранның музыкасын композитор Шәмші Қалдаяқов, ал сөздерін ақын Жұмекен Нәжімеденов пен Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев жазған.
Әнұранның мәтіні туған жердің сұлулығы мен ұлылығын дәріптейді, Отанға деген патриоттық сезімдер мен мақтанышты бейнелейді. Әнұран бостандық, бірлік және тәуелсіздік құндылықтарын, сондай-ақ халықтың жарқын болашаққа деген ұмтылысын көрсетеді.
Әнұранның музыкалық бөлігі салтанатты атмосфера тудырады. Ол Қазақстан халқының жігерлілігі мен серпінділігін, олардың өз күштеріне деген сенімділігі мен жаңа жетістіктерге дайындығын жеткізеді.
Қазақстанның Мемлекеттік рәміздері ұлттық бірлік пен патриотизмді нығайтуда маңызды рөл атқарады. Олар ресми рәсімдерде, мемлекеттік мекемелерде, оқу орындарында және халықаралық іс-шаралар кезінде қолданылады. Рәміздер қазақстандықтардың бірегейлігі мен мәдени мұрасын білдіріп қана қоймай, ұлттық құндылықтар мен мұраттардың маңыздылығын еске салады.
Республикамыздың білім беру мекемелерінде мемлекеттік рәміздердің тарихы мен маңызын зерттеуге көп көңіл бөлінеді. Бұл жас ұрпаққа өзінің ұлты туралы білуге, өз елімен мақтануға және оның мәдени мұрасын құрметтеуге көмектеседі.
Халықаралық аренада еліміздің Мемлекеттік рәміздері елдің атынан шығуда маңызды рөл атқарады. Спорттық жарыстар, дипломатиялық сапарлар және мәдени алмасулар кезінде Қазақстанның Туы, Елтаңбасы мен Әнұраны ұлттық бірегейліктің белгісі және халықаралық танудың символы ретінде қызмет етеді.
Ұлттық мерекелер мен қоғамдық іс-шаралар кезінде мемлекеттік рәміздер басты орын алады. Олар ұлттық бірегейлік пен мәдени мұраның маңыздылығын көрсете отырып, декорацияларда, шерулерде, концерттерде және басқа да салтанатты іс-шараларда қолданылады.
Мемлекеттік рәміздер күні
4 маусымда елімізде Мемлекеттік рәміздер күні атап өтіледі. Мемлекеттік рәміздер күні 2007 жылы Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың жарлығымен қабылданды. Бұл күн кездейсоқ таңдалмаған: 1992 жылдың 4 маусымында Қазақстанның Жоғарғы Кеңесі Тәуелсіздік пен егемендіктің символына айналған елдің Туы, Елтаңбасы мен Әнұранын бекіткен болатын. Содан бері бұл күнді жыл сайын атап өту ұлттық сана мен патриотизмді нығайтуға ықпал ететін маңызды дәстүрге айналды.
Мерекенің басты оқиғаларының бірі Қазақстан астанасы — Астанада, сондай-ақ еліміздің басқа да ірі қалаларында өтетін ресми рәсімдер болып табылады. Бұл іс-шараларға мемлекеттік туды көтеру, әнұранды орындау және мемлекеттік билік өкілдерінің салтанатты сөз сөйлеуі кіреді. Рәсімдерге әдетте ардагерлер, жастар, қоғамдық ұйымдардың өкілдері және қарапайым азаматтар қатысады.
Бұл күні мемлекеттік сыйлықтар мен құрметті атақтарды тапсыру рәсімдері де өткізіледі. Бұл сыйлықтар елдің дамуына, тәуелсіздігін нығайтуға және мемлекеттік рәміздерді насихаттауға елеулі үлес қосқан азаматтарға беріледі. Бұл мәдениет пен өнер қайраткерлері де, ғылым, білім және спорт өкілдері де болуы мүмкін.
Қазақстанның түрлі өңірлерінде мемлекеттік рәміздерді дәріптеуге бағытталған патриоттық акциялар мен флешмобтар ұйымдастырылады. Ең жарқын мысалдардың бірі - мыңдаған азаматтар қатысатын Қазақстан Гимнін жаппай орындау. Мұндай іс-шаралар жастардың өз еліне деген мақтаныш сезімін және оның рәміздерін құрметтеуге тәрбиелеуге ықпал етеді.
Оқу орындарында мемлекеттік рәміздерге арналған тақырыптық арнайы сабақтар, конкурстар, викториналар мен көрмелер өткізіледі. Оқушылар мен студенттер Тудың, Елтаңбаның және Әнұранның жасалу тарихымен, сондай-ақ олардың символдық мағынасымен танысады. Мұндай іс-шаралар жас ұрпаққа мемлекеттік рәміздердің маңыздылығын және олардың ел өміріндегі рөлін жақсы түсінуге көмектеседі.
Мемлекеттік рәміздер күні түрлі мәдени іс-шараларды өткізумен де атап өтіледі. Театрларда, концерт залдарында және ашық алаңдарда Қазақстан тарихы мен мәдениетіне арналған концерттер, спектакльдер мен көрмелер өтеді. Бұл іс-шараларға танымал суретшілер, музыканттар мен суретшілер қатысады, бұл мерекені одан да жарқын және есте қаларлық етеді.
Биыл елімізде осы маңызды мерекеге орайластырылған 7 мың іс-шара өткізілді, оның 300-і ерекше ауқыммен атап өтілді. Бұл күні Рәміздерге ғана емес, сонымен қатар олардың негізгі атрибуттарының қалыптасуына үлкен үлес қосқан авторлары мен қайраткерлеріне үлкен құрмет көрсетіледі. Солардың бірі - ақын, публицист-жазушы, геральдист-зерттеуші Ербол Шаймерденов. Естеріңізге сала кетейік, 1992 жылдың басында Жоғарғы Кеңес Төралқасының жаңа Мемлекеттік рәміздерді дайындау жөніндегі жұмыс тобын құру туралы қаулысы шыққан болатын. Оған сәйкес арнайы шығармашылық комиссия құрылды. Оның құрамына Салық Зиманов, Ербол Шаймерденов және басқа да танымал қайраткерлер кірген болатын.
Соныменқатар,4маусымдаҚасым-ЖомартТоқаевМемлекеттікТудыкөтерудіңсалтанатты рәсіміне қатысқан болатын.ҚұрметтіқарауылротасыныңбастығыПрезиденткерәсімгедайындықтуралыбаянат берді.Содан кейін МемлекеттікӘнұраншырқалып, Республиканыңмемлекеттіктуыкөтерілді.
Мемлекет басшысы біздің жетістіктеріміздің арқасында еліміздің көгілдір туы бүкіл әлемде бірлік пен ынтымақтастықтың белгісі ретінде қабылданатынын атап өтті. Сондай-ақ, Қасым-Жомарт Тоқаев басты рәміздер барлық азаматтарды сынақ күндерінде де, жеңіс кезінде де біріктіретінін атап өтті. Қасым-Жомарт Тоқаев, Қазақстан Республикасының Президенті:
- Біздің көк көк ту мақтанышпен шырылдасын! Оны құрметтеу - әр азаматтың қасиетті міндеті. Аспанның көгілдірінде қалықтаған біздің туымыз әрқайсымызды өз Отанына деген құрмет сезімімен толтырады. Спорттық жеңістердің арқасында ол көптеген халықаралық турнирлерде бірнеше рет көтерілген еді. Жақында тұңғыш қазақ альпинисті біздің туымызды әлемнің ең биік нүктесі – Эверест тауына көтерді. Жазғы Олимпиада ойындары жақындап қалды, біздің спортшылардың жеңістерінің құрметіне көк туымыз Париж ареналарында бірнеше рет көтерілетініне сенімдімін.
Мемлекеттік рәміздеріміз — Ту, Елтаңба және Әнұран - елдің ұлттық бірегейлігі мен мәдени мұрасының маңызды элементтері болып табылады. Осы рәміздердің әрқайсысы халқымыздың тарихын, дәстүрлері мен құндылықтарын бейнелейтін терең мәнге ие. Қазіргі таңда олар отансүйгіштікті, ұлттық бірлікті және еліміздің халықаралық беделін нығайтуда шешуші рөл атқаруды жалғастыруда.
