Елінің азаттығы, жерінің тұтастығы жолында атқа қонған ерлердің бас көтерулері – қазақ тарихының құнарлы, қызықты һәм қайғылы-қасіретті беттері.
Көтерілістер қамтыған аумағы, қатысқан сарбаздар саны, созылған жылдары, адам шығыны, ұйымдасуы-ұйымдаспауы, жетістік-жеңісі сынды өлшемдерге қарап, ірілі-ұсақты деп сипатталуы мүмкін, алайда олардың ең басты мақсаты мен мүддесі бодандыққа түспеу, егемендікті сақтау, ел мен жерді қорғау болғандықтан, бәрі – ірі, бәрі – ұлы! Өйткені ауыл арасындағы әлдебір ерегістен туған есерсоқтық емес, қара бастың қамын ойлаған мерездік емес, отбасы-бала-шағаның ғана күйін күйттеген пысықайлық емес, ел үшін тәуекелге бел буып, жанынан баз кешу – ерлердің ісі.
Қазақ даласындағы орыс отаршылдығына қарсы көтерілістер мейлі ірі болсын, ұсақ болмасын жеңіске жетіп, жауды біржола күйретіп, қазақтың басынан бодандық қамытын сыпырып тастай алған жоқ, жеңілді, жанышталды, батырлары сотталды, атылды.
Мұның себебі елдің немесе ердің әлсіздігінде емес, қарудың күшінде! Мұздай қарулана сап түзеген әскердің алдында даланың есіл ерлері соңғы қаны сарқылып, соңғы күші таусылғанша айқасты, қазақтың қабылан жүректі халық екенін дәлелдей түсті. Азаттықты аңсап, озбырлыққа көнбеген көтерілістің бірі – Маңғыстаудағы Иса-Досан көтерілісі.
Биыл аталған ұлт-азаттық көтерілісіне – 150 жыл.
